İstiğase ve Tevessül Konularında Eşinden Yardım İstemiyormusun ve Benzeri Şüphelere Kısa Cevap

Sebeplerin tesirini kabul ve reddetmek konusunda insanlar üç kısımdır:

Sebeplerin tesirini tamamen inkâr edenler.

Onlar 1. Allah Teâlâ’nın işleri hikmet ile yaratmasını tamamen reddetmişlerdir.

Sebepleri ispat etmek konusunda aşırı gidenler.

2. Şer’en ve kaderi olarak sebep kılınmayan şeyleri de sebep olarak kabul etmişlerdir.

Sebeplere ve onların etkisine inananlar.

3. Bunlar ise ancak Allah ve Rasulünün şer’en bildirdiği ve kaderi olarak ispat edilen sebepleri kabul ederler. Bu kimseler, Allah’a ve O’nun her şeyi hikmetle yarattığına iman ederler.

Bu sebeple onlar, sebepler ile sonuçlar arasında bağ kurarlar. Çünkü Allah işleri hikmetle ve yerli yerince sebepler dairesinde yaratmaktadır. Bu sebepleri, sonuçlar üzerinde etkili kılan ve sonuca ulaştıran ise elbette ki Allah’tır.

Mesela, Allah Teâlâ “er-Rezzak” yani rızıkları verendir.

Fakat bu konudaki sünneti çoğunlukla yarattığı şeylere rızkı çeşitli sebepler vasıtasıyla ulaştırmaktır. Bu bazen ticaret, bazen çiftçilik, bazen de başka sebepler aracılığıyla olmaktadır. Yine Allah Teâlâ şifa verendir. Fakat şifayı çoğunlukla bir takım vesilelerle vermektedir. Bu bazen bir ilaç içmekle bazen de Fatiha suresini rukye olarak okumakla gerçekleşir.

Allah Teâlâ hikmeti ve imtihan gereği, sonuca ulaştıran sebeplerin bir kısmını helal bir kısmını da haram kılmıştır. Yani sonuca götüren her sebep meşrudur diyemeyiz.

Allah Teâlâ rızık kazanma konusunda insanları teşvik etmiş ama bunun helal yolla gerçekleşmesini farz kılmıştır. Allah Teâlâ “Allah alışverişi helal faizi ise haram kılmıştır.”(Bakara Suresi, 275) Buyurmaktadır.

Allah Teâlâ alışverişi helal kılmış, faizi de bir rızık olmasına ve insana fayda sağlıyor gibi görünmesine rağmen haram kılmıştır. ‘Faiz de bir rızıktır, o halde meşrudur’ denilemez.

Yine domuz eti insana gıda olarak fayda vermesine, onu beslemesine ve rızık olmasına rağmen, Allah Teâlâ “De ki: Bana vahyolunanlar arasında yiyecek bir kimseye haram olduklarını bulduğum yiyecekler şunlardır; Leş (Ölü), akmış kan, domuz eti –muhakkak ki o pisliktir- ve Allah’tan başkasının adına kesilmiş olduğundan dolayı fısk olanlar.”(En’am Suresi, 145) buyurmaktadır. O halde ‘domuz eti gıda olarak fayda vermektedir’ diyerek bu vasıtayı meşru göremeyiz.